Sabit iş çizelgeleme problemleri: Literatür araştırması ve meta sezgisel yöntemler ile çözüm önerisi
Özet
Sabit iş çizelgeleme; sabit bir başlangıç ve bitiş zamanında, tamamlanması gereken işlerin ve belirli sayıda makinelerin bulunduğu bir vardiyada, işlerin çizelgelenmesi olarak tanımlanmaktadır. Sabit iş çizelgeleme, amaç fonksiyonuna göre iki temel alt problemden oluşmaktadır. Bunlar; sabit geliş ve teslim zamanına sahip işlerin, özdeş paralel makinelerde işlem görmek üzere, her işin wj ile ağırlıklandırılması sonucunda, toplam kâr maksimizasyonu amaçlı olan, Operasyonel sabit iş çizelgeleme ve sabit geliş ve teslim zamanlı işlerin ck sabit maliyetli paralel özdeş makineler üzerinde çizelgelenmesi ile maliyet minimizasyonu amaçlı olan, taktiksel sabit iş çizelgeleme problemleridir (Eliiyi, Azizoğlu, 2006). Havalimanında uçak bakım sürecinden, araç tamir/kiralama sistemlerine kadar geniş kullanım alanı bulunan sabit iş çizelgeleme probleminin, pratik önemine rağmen, literatürde çok az çalışma yapıldığı bilinmektedir. Bu araştırmada, sabit iş çizelgeleme problemi üzerine son yirmi yılda literatürde yapılan çalışmalar incelenmiştir. Ayrıca meta sezgisel yöntemlerde olan, Genetik Algoritma (GA) ile Tavlama Benzetiminin (TB) Operasyonel sabit iş çizelgeleme problemlerinin çözümünde kullanımı üzerine öneride bulunulmuştur. Bouzina ve Emmons (1996) tarafından geliştirilen algoritma (klasik yöntem) ile meta sezgisel yöntemlerden olan Genetik algoritmalar ve Tavlama benzetiminin, Operasyonel sabit iş çizelgeleme problemleri üzerindeki çözüm performansı, bir örnek üzerinde karşılaştırılmıştır. Araştırmada, meta sezgisel yöntemlerin daha iyi sonuçlar verebileceği belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Sabit iş çizelgeleme, genetik algoritma, tavlama benzetimi.
Tam Metin: PDF