İTÜDERGİSİ/d, Cilt 9, Sayı 2 (2010)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Matematik modelleme yardımıyla taşıt tasarımının analizi ve optimizasyonu

Ali GÖKŞENLİ, Ali G. GÖKTAN

Özet


Yeni taşıtın tasarlanmasında önemli olan aşama ana taşıt parametrelerinin belirlenmesidir. Bu parametreler taşıt özelliklerinin (emniyet, performans, seyir özellikleri…) ortaya çıkmasında etkili olmaktadır. Tasarımın başlangıç fazından itibaren amaç konstrüktiv taşıt parametrelerinin taşıt özelliklerine etkilerini tanımak ya da en azından tahmin edebilmektir. Bir taşıttan birçok özelliği sağlaması istenmektedir. Ancak kaçınılmaz olarak birbirleriyle çelişen hedefler ortaya çıkmaktadır. Belirli özelliklerin iyileştirilmesi genellikle diğer bazı özelliklerden ödün vermeyi gerektirmektedir. Ne kadar çok istek sıralanırsa, çelişkiye düşme olasılığı da o kadar artmaktadır. Taşıt özelliklerinin istekler listesine uygun olarak tasarımın erken aşamalarında optimize edilmesi arzulanan bir durumdur. Böylece tasarım süresi kısalacak ve maliyetler azalacaktır. Çalışmada bu amaçla tasarımın erken aşamalarında taşıt parametrelerinde meydana gelecek değişiklikler sonucu taşıt özeliklerinin analiz ve optimizasyonu için bir matematik model oluşturulmuştur. Değişken sayısı bağıntı sayısından büyük olan model, yapısı gereği optimizasyon tekniklerinden yararlanılarak irdelenmiştir. Oluşturulan modelin kolay ve verimli bir şekilde kullanılabilmesi amacıyla bir program (ACANO) yazılmıştır. Programın yapısı gereği taşıt özellikleri veya parametrelerinde meydana gelecek değişim sonucu hedef özellik ve diğer özellikle birlikte taşıt parametrelerinde ne yönde bir etkileşim olabileceği konusunda tasarımcıya yol göstermektedir. Programın sahip olduğu ek analizler yardımıyla tasarlanacak taşıt aynı sınıf içersinde yer alan farklı bir taşıt ile karşılaştırılabilecek, fayda değer ve zayıf nokta analizi ile konsept taşıtın zaafları tespit edilebilecek, özellik ayrıntı analizi ile her bir özelliğin ayrıntılı olarak analiz edilebilecek ve bazı taşıt parametreleri (özellikle seyir parametreleri) sayısal olarak ifade edilebilecektir.

 

Anahtar Kelimeler: Taşıt özellikleri, taşıt parametreleri, matematik model, optimizasyon, ACANO.


Tam Metin: PDF