Havaalanlarının performans analizinde bulanık çok ölçütlü karar verme yaklaşımı
Özet
Havaalanları, havayolu sisteminin karmaşık, dinamik ve en önemli yapısıdır. Sistem bütünlüğü içinde sunulan hizmetlerde işlevselliğin ve kalitenin sağlanması gerekir. Yalnızca ulaşım ihtiyaçlarının karşılandığı değil, daha ticari yapıda kazanç getirme anlayışı ile işletilmeleri doğrultusunda değişim yaşamaktadırlar. Bu değişen anlayışlara göre hedefler de değişmektedir. Belirlenen hedeflere ulaşılmasında başarılı olunması için sunulan hizmetler açısından performanslarının sürekli en üst düzeyde tutulması gerekmektedir. Bu çalışmada havaalanlarının hem kendi iç performanslarının değerlendirilebileceği hem de benzer havaalanları ile karşılaştırma yapılabileceği, yolcular, havayolu işletmeleri, havaalanı işletmecisi ve bölge yaşayanlarının beklentileri ve almak istedikleri hizmetlere ilişkin oluşturulan hizmet, operasyonel ve teknik, finansal ve çevresel ölçütlerle kullanıcıya odaklı bir performans modeli geliştirilmiştir. Bu model ile özellikle belirlenen hedefler doğrultusunda havaalanlarının üst düzeyde performans ile işletilebilmesinin çok taraflı sorumluluk gerektiren bir faaliyet olduğu vurgulanması amaçlanmıştır. Bu modelde ölçütler için elde edilen verilerin klasik sayısal ve sözel nitelikli olmaları nedeniyle, model için en uygun yöntemin Bulanık Çok Ölçütlü Karar Verme yaklaşımının olduğu kanısına varılmış ve model çalışmasında Bulanık TOPSIS ve Bulanık Basit Ağırlıklı Toplam yöntemleri kullanılmıştır. Uygulama olarak iki ayrı çalışma yapılmıştır. Bunlardan ilki, İstanbul Atatürk, İzmir Adnan Menderes, Bodrum, Dalaman ve Antalya havalimanlarının karşılaştırılması, diğeri İstanbul Atatürk, Atina Venizelos, Viyana ve Münih Havalimanları arasında performans karşılaştırmasıdır.
Anahtar Kelimeler: Havaalanları, performans, çok ölçütlü karar verme, bulanık kümeler.
Tam Metin: PDF