Bu çalışmada kâr amaçlı olmayan imalata yönelik işletmelerin maliyet muhasebesi sorunları incelenmiş ve uygulamaya yönelik iyileştirme güdüsü ile Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı bağlısı Gölcük Tersanesi için “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme” sistematiğine dayalı maliyet analiz ve kontrol modeli geliştirilmesi hedeflenmiş; bu hedefe uygun olarak tersane ürün portföyünde yer alan 1400 tonluk 209 sınıfı denizaltının inşa maliyeti hesaplanmıştır. İşletme literatüründe; değişik kaynaklarda, farklı bakış açılarına göre farklı işletme sınıflandırmalarına rastlanmakta olup, bu sınıflandırmaların büyük çoğunlukla hatalı olduğu ve örneğin askeri tersaneler gibi karmaşık üretim ve servis çıktıları üreten ve kar amacı gütmeyen işletmelerin klasik eserlerde doğru konumlandırılmadığı tartışılmıştır. Safha maliyet, sipariş maliyet sistemi gibi geleneksel maliyetleme sistematiklerinin ortak zayıf noktaları üretim genel giderlerinin ürünlerle ilişkilendirilmesinde üretim kapasitesinin yegâne maliyet sürücüsü olduğu varsayımının esas alınmasıdır. Son dönemde üretim hacmi dışında bazı maliyet sürücülerinin de mevcut olduğu gerçeğinden hareketle “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme” (Activity Based Costing, ABC, FTM) sistematiğinin kullanımında yoğunluk göze çarpmaktadır. Ancak; FTM’nin genel kabul gören uygulama konsepti işletme bünyesinde kullanılan safha maliyetleme, sipariş maliyetleme gibi mevcut muhasebe sistemlerinin destekleyicisi olarak kullanımını öngörmektedir. İş kollarının sektörel yapısı baz alındığında tersanelerin; sahip oldukları karmaşık süreçlerin doğal neticesi olarak yüksek genel giderlere sahip işletmeler oldukları görülmektedir. Bu itibarla tersaneler FTM için son derece elverişli uygulama potansiyeline sahip kuruluşlardır.

Anahtar Kelimeler: Kar amaçlı olmayan işletmeler, Gölcük Tersanesi, faaliyet tabanlı maliyetleme, yönetim ve maliyet muhasebesi, verimlilik.