İTÜDERGİSİ/d, Cilt 8, Sayı 4 (2009)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Teknolojik yetkinliklerin doğrudan yabancı yatırımlardan bilgi transferine etkileri

Umut EKMEKÇİ, Hacer ANSAL

Özet


Doğrudan Yabancı Yatırım (DYY) literatüründe, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının yeni istihdam imkanları yaratmak, sermaye birikimini sağlamak, üst düzey teknoloji ve bilginin transferine katkıda bulunmak yoluyla ev sahibi ülkelerin ekonomik gelişmesine yapmış oldukları olumlu etkiler sıklıkla vurgulanmaktadır. Özellikle sınırlı endüstriyel ve teknolojik yetkinliklere sahip az gelişmiş ülkeler için üst düzey teknoloji bilgisinin transferi, ulusal teknolojik yetkinliklerin artırılması için kritik önem taşıyan bir etkendir. Bu sebepten, az gelişmiş ülkeler için, daha fazla DYY çekmeyi amaçlamaları önerilmektedir. Buna karşın, farklı ülkeler bağlamında yapılan çalışmalar, üst düzey teknoloji bilgisinin transferinin DYY'lerin doğal bir sonucu olmadığını ve "kendiliğinden" gerçekleşmediğini ortaya koymaktadır. Gerekli yerel koşulların ve yetkinliklerin olmadığı durumlarda, DYY’den teknoloji bilgisinin transferi sağlanamadığı gibi, DYY’lerın ev sahibi ülkeye uzun dönemli etkilerinin de beklendiğinin aksine, olumsuz olduğu gözlemlenmiştir. Bu çalışma, çok uluslu şirketlerin ev sahibi ülkedeki yabancı şubeleri ile yerel sermayeli şirketler arasındaki tedarikçi-müşteri ilişkilerinde, yerel şirketlerin teknoloji yetkinliklerinin bilgi transferi süreci üzerindeki etkilerini araştırmaktadır. Yerel sermayeli parça ve sistem tedarikçisi 7 şirket ve yabancı sermayeli otomotiv üreticisi 7 şirketin Türkiye'deki yabancı şubeleriyle yapılan vaka çalışmaları, yerel şirketlerin üretim ve inovasyon yetkinliklerinin, müşterilerinin tedarik zincirleri içindeki konumlarını, müşterileriyle olan ilişkilerinin yapısını, bilgi akışının yoğunluğunu, içeriğini ve kanallarını önemli ölçüde etkilediğini ortaya koymuştur.

 

Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırım, bilgi transferi, teknolojik yetkinlikler.


Tam Metin: PDF