İTÜDERGİSİ/d, Cilt 8, Sayı 4 (2009)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Belirsizlik durumunda iç verim oranı karar kuralları

Esra BAŞ, Cengiz KAHRAMAN

Özet


İç verim oranı; Şimdiki Değer (ŞD), Kar/Maliyet oranı, Geri Dönüşüm süresi gibi yatırımları değerlendirmede kullanılan yöntemlerden biridir. İç verim oranı yöntemi, elde edilen değerin Minimum Çekici Verim Oranı (MÇVO) değeri ile karşılaştırılmasını içerir. İç verim oranının hesaplanmasında literatürde,  projenin türüne göre birden fazla iç verim oranı değerinin elde edilmesi ve bu değerlerin karşılaştırma için kullanılması üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Ancak iç verim oranı hesaplanmasında dikkate alınması gereken bir diğer konu da belirsizlik durumunun dikkate alınması gerektiği, aksi takdirde beklenen net nakit akışı değerleri ile yapılan hesaplamaların yanlış kararlara neden olabileceği gerçeğidir. Bu düşünceden yola çıkarak çeşitli yatırım değerlendirme yöntemleri için aralarında bulanık kümeler yaklaşımının da kullanıldığı formülasyonlar gerçekleştirilmiştir. Ancak bulanık kümeler yaklaşımı dikkate alındığında iç verim oranının hesaplanmasında diğer yatırım değerlendirme yöntemlerine nazaran belirli bir formülasyon gerçekleştirilememiştir. Bu çalışmada bulanık sıralama yöntemlerinden olan t-norm ve t-conorm bulanık bağıntıları kullanılarak Şimdiki Değer eşitlikleri oluşturulmakta, herbir bulanık bağıntı için çeşitli α-kesme düzeylerine karşılık gelen iç verim oranı değerleri hesaplanarak iç verim oranı ile ilgili karar kuralları oluşturulmaktadır. Bir basit proje örneği üzerinde, önerilen karar kuralları uygulanmakta ve bu örnekle ilgili yorumlar yapılmaktadır. Ayrıca, iç verim oranı için belirlenen karar kurallarına alternatif bir yöntem olarak, t-norm ve t-conorm bulanık bağıntıları kullanılarak elde edilen üçgen bulanık sayıların durulaştırılması da önerilmekte ve bu yöntemle elde edilen sonuçların karar kuralları kullanılarak elde edilen yöntemlerle karşılaştırması yapılmaktadır.

 

Anahtar Kelimeler: İç verim oranı, t-norm/t-conorm bulanık bağıntı, karar kuralları.

Tam Metin: PDF