İTÜDERGİSİ/d, Cilt 8, Sayı 3 (2009)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Sabit GPS istasyonları zaman serileri analizi ile TUTGA hızlarının iyileştirilmesi

Ali İhsan KURT, Rasim DENİZ

Özet


Kampanya tipi GPS gözlemleri kullanıcıya elindeki alıcı sayısından daha fazla sayıda noktada gözlem yapma imkânı vererek ölçü bölgesinin daha yüksek konumsal çözünürlükle izlenmesine olanak sağlamaktadır. Diğer taraftan, kampanya tipi veriler zamansal olarak seyrektirler ve küçük sıçramaları tespit edemeyecek kadar yetersizdirler. Sabit GPS noktasında toplanan sürekli GPS verileri ile yer kabuğu hareketlerine yönelik kinematik modelleme çalışmalarını gerçekleştirmek mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada; sabit GPS istasyonları zaman serileri analizi ile hesaplanan periyodik etkilerin TUTGA hızlarına düzeltme olarak getirilerek daha gerçekçi hıza ulaşılması için bir yaklaşım önerilmiştir. Verileri herkese açık 6 sabit GPS istasyonundan elde edilen veriler GAMIT-GLOBK yazılımı ile değerlendirilerek zaman serileri analizine hazır hale getirilmiştir. EBOK analizi ile seçilen istasyonlara ait en uygun modelin Beyaz Gürültü ve Kırpışma Gürültüsünün birleşimi olduğu görülmüştür. Zaman serileri içindeki anlamlı sinyallerin frekanslarını ve genliklerini istasyon bazında hesaplamak amacıyla GPS zaman serilerine, boşluklu veriler için oldukça uygun bir yöntem olan Lomb-Scargle algoritması uygulanmıştır. Tüm istasyonlarda ortak olarak senelik ve altı aylık etkilerin baskın olduğu tespit edilmiştir. Böylece, TUTGA hızlarına düzeltme olarak getirilecek periyodik etkilerin hangilerinin modelleneceğine karar verilmiştir. Senelik ve altı aylık etkilerin, TUTGA hızlarına nasıl ilave edilebileceğine dair bir algoritma geliştirilerek, hız alanının iyileştirilmesi için bir yöntem önerilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara ilişkin bir değerlendirme yapılarak, Türkiye genelinde ve bölgesel olarak nasıl uygulanabileceğine ilişkin yatay ve düşey hızlar için bir değerlendirme yapılmıştır.

 

Anahtar Kelimeler: Sabit GPS, zaman serileri analizi, spektral analiz, TUTGA.


Tam Metin: PDF