İTÜDERGİSİ/d, Cilt 8, Sayı 2 (2009)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Bir uçağın yatış açısı kontrolü için farklı tip denetleyici karşılaştırmaları

Emre KIYAK

Özet


Kapalı çevrim kontrol sistemleri, kontrol edilen çıkış değişkeninin ölçülüp geri beslenerek arzu edilen giriş değişkeni ile karşılaştırıldığı sistemlerdir. Sistemin çıkışı, arzu edilen çıkış değerini sağlayacak biçimde giriş büyüklüğü ile ayarlanır. Negatif geri beslemede daima giriş ile çıkışın bir farkı alınır. Kontrol elemanına bir hata girişi olarak iletilen bu fark, çıkışın istenilen değere getirilmesini ve bu değerde sabit tutulmasını sağlar. Kapalı çevrim kontrol sistemlerinde denetleyicinin amacı, hata değerinin yapısına ve kendi denetim etkisine bağlı olarak uygun bir kumanda denetim sinyali üretmektir. Sistem yapısına bağlı olarak bir takım ayarlamalar ile P, PI, PD ve PID denetleyiciler, bu amaçla sıklıkla kullanılan geleneksel denetleyicilerdir. Klasik denetleyicilerin yetersiz kaldığı durumlarda, bulanık denetleyiciler de bu amaçla kullanılabilir olup, burada da üyelik fonksiyonları ve kuralların seçimi önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, bir uçağın uçuş kontrol sisteminde önem arzeden yatış açısı kontrolü için klasik denetleyicilerden P, PD, PI tip denetleyiciler ile küme ve kuralları deneme yoluyla oluşturulmuş bulanık denetleyicinin karşılaştırmaları yapılmaktadır. Klasik denetleyicilerde kazanç ayarlamalarıyla, bulanık denetleyicide ise üyelik fonksiyonlarının ve kurallarının seçilmesi ile elde edilen çıktılar karşılaştırıldıklarında, eğer yatışkın duruma daha çabuk ulaşılmak isteniyor ve belli bir kararlılık hata tolerans değeri söz konusuysa P veya PD denetleyicili sistem, yatışkın duruma gelme zamanından daha çok kararlılık hatası değerinin minimum olması hedefse PI denetleyicili sistem ya da bunların kesişimi şeklinde bir çözüm aranıyorsa bulanık denetleyicili sistem kullanım yoluna gidilebilir sonucuna ulaşılmıştır.

 

Anahtar Kelimeler: Otomatik uçuş kontrol, klasik denetleyiciler, bulanık denetleyiciler.

 


Tam Metin: PDF