Son yirmi yılda doğrusal dizi algılama teknolojisi sayesinde hava ve uzay bazlı görüntüleme sistemleri önemli ölçüde gelişmiş ve yer örnekleme aralığı 40 cm'ye kadar küçülmüştür. Böylece görüntüler yardımıyla konumsal uygulamaların gelişimi ve elde edilen konum doğruluğu da artmıştır. Bu makalede, öncelikle doğrusal dizi görüntüleme teknolojisi ve geometrik hataları hakkında kısaca bilgi verilmiş; sonra görüntü ve nesne (yer) koordinat sistemleri arasındaki geometrik ilişkiyi tanımlayan genel bir model tanımlanmıştır. Kullanılan görüntünün özellikleri göz önüne alınarak bu model değiştirilmiş ve basitleştirilmiştir. Dengeleme işlemi bilinmeyenli koşullu ölçüler dengelemesi ile ve ön ve demet dengeleme şeklinde iki aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Bakış açılarının ve yörünge parametrelerinin doğruluğa etkisi analiz bölümünü oluşturmaktadır. Araştırmada, Zonguldak ve çevresini kapsayan 5 m yer örnekleme aralığına sahip stereo SPOT-5 HRG düzey 1A görüntüleri kullanılmaktadır. Noktaların yer koordinatları bağıl statik GPS yöntemiyle ölçülmüştür. Tüm hesaplamalar ve grafik gösterimler MATLAB ortamında geliştirilen GeoSpot-1.0 yazılımıyla gerçekleştirilmiştir. Görüntülerin analizi sonucunda yüksek geometrik doğruluğa ulaşmada en önemli etkenin iç yöneltmeyi tanımlayan bakış açıları olduğu görülmüştür. Dış yöneltme elemanları sabit kabul edilerek bakış açıları her bir görüntü için ayrı ayrı düzeltilmiştir. Doğruluk değerleri kontrol noktalarında ±1 m'den daha iyi ve denetim noktalarında yaklaşık ±5 m düzeyinde bulunmuştur. Dış yöneltme elemanlarının doğruluğa etkisi iç yöneltme elemanlarına oranla önemsenmeyecek düzeydedir. Ancak dış yöneltme elemanları arası olası korelasyon doğruluğu oldukça düşürmektedir. Analiz, farklı dış yöneltme elemanı grupları ve nokta dağılımları için gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Geometrik analiz, geometrik doğruluk, parametrik model, uydu yörünge bilgileri, SPOT-5, HRG, düzey 1 A, koşullu ölçüler dengelemesi, demet dengeleme.