İTÜDERGİSİ/d, Cilt 9, Sayı 6 (2010)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

İstanbul atmosferinde Polisiklik Aromatik Hidrokarbon konsantrasyonunun belirlenmesi

Asude HANEDAR, Kadir ALP

Özet


Çalışmada, İstanbul’da ikisi şehir atmosferini (Yıldız, DMO) ve biri kırsal alanı yansıtan (Kilyos) üç örnekleme noktasından, dört mevsimi kapsayacak şekilde, Eylül 2006-Aralık 2007 tarihleri arasında seçilmiş örnekleme periyodunda, alınan numunelerde EPA (Environmental Protection Agency) tarafından öncelikli kirleticiler listesinde bulunan 16 tür PAH (Polisiklik Aromatik Hidrokarbon) ve TSP (Toplam Askıda Katı) analizi yapılmış ve bulunan sonuçlar zamana, mekana bağlı ve kaynak belirlemeye yönelik olarak değerlendirilmiştir. Yıldız örnekleme noktasından 135, DMO’dan 129 ve Kilyos’tan 62 adet olmak üzere toplam 326 adet numunede analiz yapılmıştır. Ortalama PAH konsantrasyonu Yıldız, DMO ve Kilyos istasyonları için sırasıyla 100.66±61.26, 84.63±46.66 ve 25.12±13.20 ng/m3 ve TSP konsantrasyonu 101.16±53.22, 152.31±99.12, 49.84±18.47 µg/ m3 olarak ölçülmüştür. Tüm istasyonlardan alınan sonuçlar arasında, en yüksek toplam PAH değerleri Yıldız örnekleme noktası için ve en yüksek TSP değerleri DMO istasyonu için tespit edilmiştir. En düşük konsantrasyonlar Kilyos istasyonu için belirlenmiştir. Tüm istasyonlarda PAH türleri arasında konsantrasyonu en yüksek değerlerde gözlenenler molekül ağırlığı düşük PAH’lar olmuştur. Şehir atmosferini temsil eden alanlarda güçlü bir mevsimsel değişim gözlenmiştir. En yüksek PAH konsantrasyonları kış aylarında ve şehir atmosferinde gözlenmiş en düşük konsantrasyonlara ise yaz aylarında ve kırsal alanda rastlanmıştır. PAH’ların kaynaklarını belirlemek amacıyla “kaynak tanımlama katsayıları” ile yapılan belirlemede Yıldız ve DMO istasyonları için trafik emisyonunun ağırlıklı olduğu ve tüm belirleme oranları için dizel emisyonlarının benzinli araç emisyonlarına oranla baskın olduğu gözlenmiştir.

 

Anahtar Kelimeler: Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar (PAH)), Toplam Askıda Katı (TSP), kaynak belirleme katsayıları.


Tam Metin: PDF