Türkiye'de sıcaklık koşullarının fındık tarımına olası etkileri
Özet
Bu çalışmada Türkiye’de gelecek 90 yıl içerisinde sıcaklık koşullarındaki değişikliğin fındık tarımına olası etkileri zamansal ve mekânsal olarak araştırılmıştır. Bu amaçla, ekonomik olarak fındık yetiştiriciliği yapılan Marmara ve Karadeniz Bölgesi çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Fındık yetiştiriciliğinde etkili olan en önemli iklim koşullarından biri sıcaklıktır. Fındık yıllık ortalama sıcaklığın 13-16ºC olduğu, 1500 metre yükseltiye kadar olan alanlarda doğal olarak yetişir. Çalışma üç aşamada incelenmiştir. Öncelikle, 1930-2007 dönemini kapsayan geçmiş dönemde ve günümüz koşullarında ekonomik olarak fındık yetiştiriciliği yapılan alanların fındığın doğal ortam koşullarına uygunluğu sorgulanmıştır. İkinci aşama olarak, sıcaklık koşullarıyla fındık verimliliği arasındaki ilişki istatistiksel olarak belirlenmiştir. Üçüncü aşama olarak, bölgesel iklim modelinden (RegCM3) A2 senaryosuna göre elde edilen sıcaklık koşullarının gelecek 90 yıl içindeki değişimi (2011-2020…2091-2100), her 10 yılın ortalaması alınarak Matlab programında analiz edilmiş, gelecek her on yılda fındık yetiştiriciliğine uygun olan alanlar belirlenmiştir. Sonuç olarak, çalışma alanındaki sıcaklık koşullarının fındığın sıcaklık isteği ile uygunluk gösterdiği tespit edilmiştir. Sıcaklık koşullarıyla fındık verimi arasında p<0.01 anlam seviyesinde %50’nin üzerinde istatistiksel bir ilişki saptanmıştır. Bölgede önümüzdeki 90 yıllık süreçte sıcaklıkta 6ºC’ye varan bir artış belirlenmiştir. Bu durumun fındık alanlarında yatay ve dikey yönde değişime neden olabileceği tespit edilmiştir. Buna göre, 0-250 metre arasında yer alan sahil kuşağında fındık yetiştiriciliğini olumsuz etkilenebileceği, dikim yapılan alanların dikey yönde değişim göstererek bugün için fındık tarımına uygun olmayan 1500 metrenin üzerindeki alanların tarıma elverişli sahalar haline geleceği öngörülmektir.
Anahtar Kelimeler: Sıcaklık koşulları, fındık tarımı, Türkiye.
Tam Metin: PDF