Dünyanın önemli aktif tektonik unsurlarından biri olan Kuzey Anadolu Fayı (KAF) üzerinde yer alan İzmit Körfezi çevresinin morfolojisi ölçüye dayalı (kantitatif) yöntemlerle araştırılmış ve genç tektoniğin bölgenin morfolojik evrimindeki rolü anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda çeşitli veri setleri kullanılarak, karşılaştırma ve tümdengelim yöntemiyle morfometrik analizler yapılabilmektedir. Bunun için, önce bölgenin sayısal yükseklik modelleri üretilerek drenaj havzaları belirlenmiş, daha sonra bu havzalar üzerinde hipsometrik eğri ve integral, drenaj havzası asimetrisi, dağ cephesi eğrilik oranı, vadi tabanı genişliğinin vadi yüksekliğine oranı olarak bilinen morfometrik analizler uygulanmıştır. Bölgede kuzey kuşağı oluşturan peneplen morfolojisinin drenaj havzası asimetrisi değerleri, seçilen drenaj havzalarında kuzeye eğimlenmeyi göstermektedir. Dolayısıyla günümüz su bölümü çizgisi güneye daha yakın ve Körfez’e akan dereler kısa, dar ve derin deşilmiş vadilere sahip bir morfoloji sergilemektedir. Morfolojik indisler, KAF ile ilişkili olarak güneydeki yamaçların daha genç olduğunu göstermektedir. Güney kuşağı oluşturan Samanlı Dağları, kuzey bölümden daha yüksektir. Bu alanda kuzeye bakan yamaçlarda derin deşilmiş vadiler ve kalın alüvyal yelpazeler başlıca morfolojik özelliklerdir. Kayayı şekillendiren litoloji ise morfolojiden etkilenmiştir. Bunlar hipsometrik integral ve diğer morfolojik indislerde açıkça görülmektedir.  Dağ cephesi eğriliği değerlerine bakıldığında güneyin dağ cephesi kuzeyin dağ cephesinden daha fazla aktif faylarla kontrol edildiğini göstermektedir. Vadi tabanı genişliğinin, vadi yüksekliğine oranı ile ilgili elde edilen düşük değerlerin KAF’ın güneyindeki vadilerde elde edilmesi, bu dar vadilerde aktif bir yükselmeyi işaret etmektedir. Bu analiz sonuçları bölgenin morfolojik evriminde a) kaya türlerinin b) kayaların yapısal özelliklerinin, c) KAF’dan önce bölgede etkin olan KD ve KB uzanımlı fayların, d) halen aktif olan D-B uzanımlı KAF’ın etkili olduğunu işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kuzey Anadolu Fayı, İzmit Körfezi, morfoloji, morfometri.