İTÜDERGİSİ/d, Cilt 7, Sayı 2 (2008)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

1998 su yılı için Beyşehir Gölü'nün hidrodinamik modellemesi

Dilek Eren MERCAN, Sedat KABDAŞLI

Özet


Bu çalışmada, Beyşehir Gölü’nün üç boyutlu hidrodinamik modeli kurulmuştur. Beyşehir Gölü Türkiye’nin en büyük tatlısu gölüdür. Kurulan hidrodinamik model; 1992-2001 su yıllarının ortalama akımlarını en iyi temsil eden 1998 su yılı için çalıştırılmıştır. Modelleme çalışmasında; Devlet Su İşleri’nden (DSİ) meteoroloji, hidroloji ve batimetri verileri, Elektrik İşleri Etüt İdaresi’nden (EİE) hidroloji ve Devlet Meteoroloji İşleri’nden (DMİ) de meteoroloji verileri günlük olarak temin edilmiştir. Bu çalışmada ELCOM (Estuary and Lake Computer Model) 3D modeli kullanılmıştır. Modele girdi olarak; günlük rüzgâr hızı, rüzgâr yönü, kısa dalga radyasyonu, hava sıcaklığı, bulutluluk oranı, nemlilik, hava basıncı, yağış, giren / çıkan akarsuların debileri ve giren / çıkan akışkanının su sıcaklığı verilmiştir. Ayrıca gölün batimetrisi modele, planda 103x85 ve düşeyde 10 parçaya ayrılarak oluşturulan 87550 grid yardımıyla dijital olarak tanımlanmaktadır. Model; sonlu hacimler metodu ile hesap yapmaktadır. Modelin çıktıları; su sıcaklığı ile akışkanın x, y ve z yönündeki hızlarıdır. Model sonuçlarını daha iyi analiz etmek amacıyla yazar tarafından Matlab dilinde programcıklar yazılmış ve bu programlar kullanılarak model sonuçları detaylı olarak irdelenmiştir. Modelden elde edilen su sıcaklık değerleri ile DSİ tarafından yapılan arazi ölçümleri kıyaslanmış, modelin yeterli doğrulukta olduğu gösterilmiştir. Kurulan model yardımıyla, göldeki su hareketi ve bu su hareketlerine etki eden parametreler belirlenmiştir. Ayrıca gölde modellenen hidrodinamik olayların yıl içi değişimi özetlenmiştir.

 

Anahtar Kelimeler: Beyşehir Gölü, hidrodinamik modelleme, ELCOM 3D, göl yönetimi.

 


Tam Metin: PDF