İTÜDERGİSİ/d, Cilt 8, Sayı 5 (2009)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Adapazarı zeminlerinin dinamik davranış özellikleri

Zülküf KAYA, Ayfer ERKEN

Özet


17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen Mw=7.4 manyitüdlü depremin sonucunda Kuzey Anadolu Fay zonu üzerinde bulunan Adapazarı’nda çok sayıda sıvılaşma ve taşıma gücü kaybı sonucu yapılarda yana yatma, oturma ve yanal deplasmanlar gözlenmiş ve çok sayıda insanın ölümü ile büyük ekonomik kayıplar oluşmuştur. Bu nedenle Adapazarı’nda yer alan zeminlerin deprem yükleri altındaki davranışlarının bilinmesi önem kazanmıştır. Bu amaçla Adapazarı'nın sekiz farklı bölgesinde hasar görmüş yapıların etrafında yapılan arazi çalışmaları kapsamında açılmış on sondaj kuyusundan alınmış olan örselenmemiş zemin numuneleri üzerinde dinamik üç eksenli basınç deneyleri yapılmıştır. Deneylerde efektif jeolojik yükün 100 kPa’a yakın olduğu numuneler kullanılmış ve bütün numunelere sc=100 kPa  konsolidasyon basıncı izotropik olarak uygulanmıştır. Konsolide olan zemin numuneleri üzerinde ilk önce maksimum elastisite modülleri belirlenmiş ve daha sonra göçme kriteri e=±% 2.5 deformasyon seviyesi meydana gelinceye kadar farklı gerilme oranlarında (sd/2sc=0.205-0.515) gerilme kontrollü drenajsız deneyler yapılmıştır. Boşluk suyu basıncı oluşumunu kontrol edebilmek için yükleme frekansı f=0.1Hz seçilmiştir. Bu çalışma sonucunda farklı zemin ve plastisite grupları için gerilme-şekil değiştirme-boşluk suyu basınç davranış biçimleri incelenmiş ve ayrıca dinamik mukavemet eğrisi elde edilmiştir. Zeminlerin dinamik davranışı incelendiğinde 17 Ağustos 1999 Kocaeli depreminin Mw=7.4 manyitüdüne karşılık N=20 çevrim sayısında değişik plastisitede olan zeminlerin yumuşayarak büyük deformasyonlara uğradığı gözlenmiştir.

 

Anahtar Kelimeler: Dinamik mukavemet, örselenmemiş zeminler, Adapazarı zeminleri.

Tam Metin: PDF