İTÜDERGİSİ/d, Cilt 8, Sayı 5 (2009)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Ecemiş Fay Zonu'nun morfotektonik özellikleri ve morfometrik analizi

Dilek ŞATIR ERDAĞ, Okan TÜYSÜZ, Serdar AKYÜZ

Özet


Kuzeyde Erciyes Dağı (Kayseri) ile güneyde Mersin ili arasında K25°D doğrultusunda uzanan yaklaşık 300 km uzunluğundaki Ecemiş Fay Zonu Orta Anadolu’nun en önemli neotektonik unsurlarından biridir. Bu sol yönlü aktif doğrultu atımlı fay zonunun 80±10 km toplam atıma sahip olduğu tahmin edilmektedir.  Saha gözlemlerinin yanı sıra hava fotoğrafı ve uydu görüntüleri üzerinde de bariz bir yapısal unsur olarak izlenen Ecemiş Fay Zonu boyunca sıralı tepeler, basınç sırtları, kaynaklar, ötelenmiş veya yön değiştirmiş dereler gibi doğrultu atımlı faylara özgü morfolojik unsurlar bulunmaktadır. Bu araştırmada Ecemiş Fay Zonu’nun oluşumuna yol açtığı bu morfolojik unsurların özellikleri saha çalışmalarının yanı sıra hava fotoğrafından ve sayısal arazi modellerinden elde edilen veriler değerlendirilerek araştırılmıştır. Böylece bölgenin morfotektonik evriminde Ecemiş Fay Zonu’nun etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde inceleme alanı içerisinde Ecemiş Fayı’na yakın ya da doğrudan fay tarafından etkilenmiş olan sekiz adet drenaj alanı seçilerek morfometrik analizler yapılmıştır. Bunlar kuzeyden güneye doğru Körköprüi, Minas, Kocakapız, Fenk, Murt-Koraç-Çamlık, Kazıklıaliboğazı-Emliboğazı, Deliboğazın ve Çınarlı derelerinin drenaj havzalarıdır. Morfometrik analizler için inceleme alanının Sayısal Yükseklik Modeli üzerinde hipsometrik integral, vadi tabanı genişliğinin-vadi yüksekliğine oranı ve akarsu uzunluğu-Eğim İndeksi (SL) gibi jeomorfik indisler üretilerek yorumlanmıştır. Bu morfometrik analizler ile Ecemiş Fay Zonu’nun bölgenin gelişiminde temel etken olduğu, bunun yanı sıra kayaların litolojik ve yapısal özelliklerinden kaynaklanan davranışının da bölgenin morfolojik gelişiminde etkili olduğu belirlenmiştir. Morfometrik veriler inceleme alanının son derece genç bir topografyaya sahip olduğunu, bunun aktif bir yükselme etkisinde geliştiğini ve bu yükselmeyi sağlayan tektonik aktivitenin halen etkin olduğunu işaret etmektedir.

 

Anahtar Kelimeler: Ecemiş Fay Zonu, morfotektonik, morfometri, jeomorfik indisler.

Tam Metin: PDF