Gerek kentleşmiş, gerekse kentleşmeye açılacak olan bölgelerde olası bir depremin sebep olacağı zararın en aza indirilebilmesi için deprem tehdidinin boyutlarının mevcut yerel ve yapısal koşullarla birlikte oldukça gerçekçi bir seviyede tanımlanması ve alınması gereken önlemlerin buna göre belirlenmesi gerekmektedir. Deprem gibi afetlere karşı hazırlıklı olma, can ve mal kaybını en aza indirme gayretleri insani boyutları sebebiyle küresel niteliktedir. Bu makalede bu kapsamda yapılmış olan detaylı ve özgün bir çalışma tanıtılmaktadır. Şehirleşmiş alanlarda hasar görülebilirlik seviyesinin tanımlanmasına yönelik olarak ve/veya yerleşime yeni açılacak alanlar ile ilgili çalışmalara yön göstermek üzere bir deprem hasar görebilirlik yöntemi geliştirilmiştir.  Birincil hasar etkeni olarak yer sarsıntısı, ikincil etkenler olarak sıvılaşma, dinamik yükler altında taşıma gücü kaybı ve heyelan tetiklenmesi göz önüne alınmıştır. Tüm bu etkenler için performans bazlı değerlendirme yapılmıştır. Dinamik yükler altında taşıma gücü kaybına bağlı oluşabilecek oturmalar literatürde ilk kez bu çalışma kapsamında hasar görebilirlik çalışmalarına dâhil edilmiştir. Her bir hasar verici etkenin yaratacağı hasar seviyesi önemsiz hasar seviyesi-çok yüksek hasar seviyesi aralığında puanlamıştır. Bu puanların oluşturulmasında literatürde yer alan önemli veritabanları ve yayınlar kullanılmıştır. Her bir hasar puanı için elde edilen puanlar uygun bir şekilde birleştirilmiş ve böylece her bir nokta için tek bir hasar puanı elde edilmiştir. Makalenin son kısmında geliştirilmiş olan yöntem Bakırköy İlçesi için uygulanmıştır. İlçe için yapılmış olan detaylı arazi çalışmalarına dayanan analizler neticesinde farklı tipteki yapılar için yer sarsıntısı sıvılaşma, taşıma gücü ve sıvılaşmaya bağlı hasar potansiyeli ve toplam hasar görebilirlik incelenmiştir. İlçede tasarım depremi için oluşması beklenen bu hasar seviyeleri CBS ortamında haritalanmıştır.

 

Anahtar Kelimeler: Deprem hasar görebilirlik çalışmaları, yer sarsıntısı, sıvılaşma, taşıma gücü kaybı, heyelan, toplam hasar görebilirlik.