Kollu galeri açma makineleri ve tam cepheli tünel açma makineleri gibi mekanize kazı makinelerinin günümüzde kullanımları hem maden hem de inşaat sektöründe hızla artmaktadır. Bu tip makineler kullanılmadan önce kayaçların kesilebilirlik özellikleri çok iyi tespit edilmelidir. Makine seçiminde yapılacak hata projenin bitim süresinin uzamasına ve çok büyük maddi kayıplara yol açabilir. Bu yüzden makine seçimi ve performans tahmini proje başlamadan önce yapılmalıdır. Bu çalışmada taşınabilir, kolay kullanılabilir ve pahalı olmayan ve sonuçları güvenilir olan küçük boyutlu bir kazı seti geliştirilmiştir. Geliştirilen taşınabilir test cihazı için 13 cm çapında 70º uç açılı mini diskler imal ettirilmiştir. Numune boyutları 20x20x10 cm olan kayaç numuneleri 5 mm kesme derinliğinde yardımsız kazı modu ile kesilerek, keskiye gelen FN, FR kuvvetleri geliştirilen dinamometre ile kayıt edilmiştir. Kesme sonucu çıkan pasa miktarı kullanılarak spesifik enerji hesaplanmıştır. TÜBİTAK Proje No: MİSAG-274 kapsamında birim deformasyon ölçer’lerle donatılmış bir dinamometre geliştirilmiş ve saniyede 1000 veri alabilecek bir veri iletişim sistemi seçilmiştir. Dinamometrenin güvenirliliğini denemek için 9^o’lik açılı ve düşey yüklemelerle kalibrasyon yapılmıştır, sonuçların güvenilir olduğu ve okumaların tekrar edilebilir olduğu kanısına varılmıştır.13 farklı kayaç numunesi üzerinde tam boyutlu doğrusal kazı setinde mini disk ve sabit kesit alanlı disk ile deneyler yapılmış sonuçlar geliştirilen kazı seti sonuçları ile karşılaştırılmış ve daha önceki çalışmalarda konik keskilerle aynı kayaçlar üzerinde yapılan deney sonuçları da veri tabanına eklenince yeni geliştirilen küçük boyutlu ve taşınabilir kazı setinin mekanize kazı makineleri için performans tahmininde belirli bir istatistiksel doğrulukla kullanılabileceği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kayaç kazılabilirliği, mekanize kazı makinalarının performs tahminleri, Roadheader, TBM.