Bu çalışmada Avrupa Birliği (AB) sınırötesi işbirliği (INTERREG) programları, bölgesel gelişmeye yönelik bir stratejik planlama aracı olarak değerlendirilmektedir. Batı Marmara örneğinin incelendiği bu çalışmada, son dönemdeki yasal-yönetsel düzenlemelerle beraber bölgesel kalkınma açısından önemi artan belediyeler, il özel idareleri ve ticaret-sanayi odaları ve borsaların yetki ve etki sahibi oldukları bölgeye ilişkin stratejileri ve sınırötesi işbirliklerine ilişkin sorunları irdelenmiştir. Türkiye’nin Avrupa’ya açılan kapısı konumundaki Batı Marmara Bölgesi, büyük metropoliten kentlerin Avrupa ülkeleri ile bağlantısını sağlamakla beraber, çeşitli kalkınma sorunları yaşamaktadır. Bu sorunlar, kentsel, bölgesel ve sınır-ötesi bölge düzeyinde birbiriyle ilişkilidir ve ulusal ve uluslar arası politikalarla bütüncül yerel politikalar üretilmesini gerektirmektedir. Çalışma, alanın büyüklüğü ve konunun kapsamlı olması nedeniyle bölgesel kalkınmayı yalnızca ekonomik boyutuyla ele almaktadır. Öncelikle güncel kalkınma yaklaşımları ve mekânsal ve kurumsal stratejik planlama süreçlerine ilişkin gündem kısaca özetlenmiştir. Örnek alan çalışmasında AB adayı ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) üyesi olan Türkiye’de yerel yönetimlerin, merkezi yönetimin taşra teşkilatlarının stratejik planlarında bölgesel ekonomik gelişme önceliklerinin güncel yaklaşımlar çerçevesinde yeterince ele alınamadığı ve sınırötesi işbirliklerinden bu çerçevede faydalanamadıkları ortaya konulmuştur. Bunun yanı sıra, kurulma aşamasında olan kalkınma ajanslarının potansiyel ortakları olan yerel yönetimler ve merkezi yönetimin taşra teşkilatlarının finansal, insan kaynakları ve bilgi kaynaklarına ilişkin sorunlar, ticaret ve sanayi odaları ile borsaların ise yine insan kaynakları ve finansal sorunlar nedeniyle sınırötesi işbirliklerinden faydalanamadıkları tespit edilmiştir. Sınırötesi işbirliklerinin bölgesel kalkınmada bir araç olabilmesi için ortak bölgesel ekonomik stratejiler geliştirilmesi gerektiği ve bölgedeki bu kurumlara ilişkin kurumsal kapasite sorunlarının bütünlük içinde çözülmesi gerektiği saptanmıştır. Türkiye-Bulgaristan ve Yunanistan sınır illeri valilikleri tarafından yeni kurulan sınırötesi işbirliği ağı, bu yönde atılmış önemli bir adımdır.

Anahtar Kelimeler: Stratejik Planlama, sınırötesi işbirliği, Batı Marmara Bölgesi.