Tasarlama eyleminin tasarım araçları modeli üzerinden bir okuması
Özet
Bu çalışmada, tasarlama eylemini anlamak, tasarımın doğasına ilişkin konuları yorumlayıp nihayetinde tasarlama becerilerimizi geliştirebilmek için tasarım sürecini açıklayan bir model önerilmektedir. Literatürde sıkça rastlanan önceden belirlenmiş doğrusal ve ardışık zamanlı karar dizilerine dayalı bir model yerine, eşzamanlı, duruma göre değişen, doğrusal olmayan, hiyerarşik olmayan ve içkin bir model önerilmektedir. Bu modelin, özellikle iyi tarif edilmemiş ve ‘muzip’ sorunlarla ilgilenen mimari tasarım, ürün tasarımı, iç mimarlık, peyzaj tasarımı gibi gelenekselleşmiş tasarım alanlarında yaygın olarak kullanılan tasarlama şeklini anlamak için daha geçerli olabileceği tartışılmaktadır. Tasarımın konusunun tarif ettiği durum içerisinde, öznenin nesneyi tasarlarken seçip, geliştirip, kullandığı tasarım araçları ve bu araçların bıraktığı izlerin yardımıyla tasarım eylemine ilişkin süreçlerin açımlanması, tasarlama bilgisinin derlenmesi ve aktarılmasına imkân veren bir iletişim zemini kurulabilmektedir. Tasarım bilgisinin tasarım araçları aracılığıyla kişiden kişiye, kuşaktan kuşağa aktarıldığı savıyla, tasarım araçları tasarım eğitimin kurgulanmasında önemli bir yer edinebilir. Tasarım araçları odaklı bir bakış açısıyla tasarım eğitiminin odağı sonuç üründen tasarlama eyleminin sürecine doğru kayacaktır. Aynı bakış açısı tasarım ürünlerinin tarihsel önemini ve güncel konumunu eleştirirken tasarım nesnelerinin üretiminde kullanılan ve geliştirilen araçların izi sürülerek işin tasarım kültüründeki yerinin belirlenmesinde bir altlık olarak kullanılabilir. Tasarım tarihi yazımında ise araçların oluşum, aktarım, gelişim süreçlerinin izi sürülerek doğrudan güncel tasarlama süreçlerine veri sağlayan farklı ve yaşayan bir anlatı elde edilebilir.
Anahtar Kelimeler: Tasarım, tasarım araştırmaları, tasarım süreci.
Tam Metin: PDF