Bu çalışma, üç kısımdan oluşmaktadır. Çalışmanın ilk kısmında, 4,5-di(hekziltiyo)ftalonitril (2) ve 4,5-di(feniletinil)ftalonitril (3) başlangıç maddeleri olarak seçilmiştir. 2 no’lu madde, 4,5-dikloroftalonitril (1) ve hekzantiyolün DMF içerisindeki reaksiyonu ile hazırlamıştır. 3 no’lu madde ise, Sonogashira reaksiyon koşullarına göre, 1 bileşiğinin fenilasetilenin aşırısı ile kenetlenme reaksiyonundan sentezlenmiştir. 2 ve 3 no’lu maddelerin uygun metal tuzlarının (Zn(CH₃COO)₂, NiCl₂, CoCl₂) varlığındaki kondenzasyonu asimetrik çinko, nikel ve kobalt komplekslerini (4-6) vermiştir. Çalışmanın ikinci kısmında, 4-(4¢-karboksibifeniloksi)ftalonitril (8) bileşiğinden yola çıkılarak, periferal pozisyonlarında asit grupları taşıyan metalsiz (9) ve metalli ftalosiyaninler (Zn ve Co) (10, 11) sentezlenmiştir. Metalsiz ftalosiyanindeki (9) bütün bifenilkarboksilikasit grupları hekzanol ile esterleştirilmiştir (12). 4-(4¢-karboksibifeniloksi) ftalonitril bileşiği (8), 4-nitroftalonitril (7) ve 4¢-hidroksi-4-bifenilkarboksilik asidin reaksiyonundan elde edilmiştir. 8 bileşiğinin, lityum metali ile siklotetramerizasyonu, daha sonra HCl ile asitlendirilmesiyle 9 bileşiği elde edilmiştir. 9 bileşiğinin, Zn(CH₃COO)₂ veya CoCl₂ ile kuru DMF içerisindeki reaksiyonu ile metalli ftalosiyanin türevlerine geçilmiştir (10, 11). Çalışmanın son kısmında ise, 8 no’lu maddenin hekzanol ile disiklohekzilkarbodiimid (DCCI) varlığındaki reaksiyonundan 4-(4¢-karbhekziloksibifeniloksi) ftalonitril (13) bileşiği sentezlenmiş, ardından çinko (14), kobalt (15) ve bakır (16) ftalosiyaninler, 13 bileşiğinin uygun metal tuzları (Zn(CH₃COO)₂, CoCl₂, CuCl₂) ile reaksiyonundan hazırlanmıştır. Sentezlenen tüm bu yeni bileşiklerin yapıları FT-IR, ¹H NMR, ¹³C NMR, UV-Vis, elementel analiz ve kütle spektroskopisi ile karakterize edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Ftalosiyanin, kobalt, bakır, çinko.