İTÜDERGİSİ/b, Cilt 4, Sayı 2 (2007)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Etkin piyasa hipotezi ve gelişmekte olan hisse senedi piyasaları

Tankut Taner ÇELİK, Oktay TAŞ

Özet


Bu çalışmanın öncelikli amacı gelişmekte olan ülkelerde zayıf etkinliğin araştırılması ve bu ülkeler arasında artan karşılıklı etkileşimlerin piyasa etkinliği açısından yansımalarını incelemektir. Bu nedenle, gelişmekte olan 12 ülkenin hisse senedi piyasaları, Nisan 1998-Nisan 2007 dönemine ait haftalık verilerine dayanılarak dizilim, birim kök ve varyans oran testleri ile zayıf etkinlik bakımından sınanmıştır. Birim kök testlerinde Geliştirilmiş Dickey Fuller (GDF) testinin yanı sıra Phillips-Perron (PP) ve KPSS birim kök testleri kullanılmıştır. Aynı zayıf etkinlik testleri Nisan 2002-Nisan 2007 alt dönemi için de ayrıca gerçekleştirilmiştir. Test edilen gelişmekte olan ülkeler Arjantin, Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Mısır, Endonezya, Macaristan, Hindistan, İsrail, Kore, Meksika, Rusya ve Türkiye’dir. Bütün hipotez testleri %5 anlamlılık seviyesinde yapılmıştır. Bulgular, çoğu ülke için zayıf etkinliği destekler nitelikte olmuştur. Dizilim testlerinde 1998-2007 dönemi için Çek piyasasının, 2002-2007 dönemi için ise Arjantin piyasasının zayıf etkin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. GDF testinde gecikme sayıları hem Akaike hem de Schwarz bilgi kriterine göre ayrı ayrı hesaplanmıştır. Her iki bilgi kriteri değişik sayıda gecikme sayısına işaret etmelerine rağmen, sonuçlardaki tek fark 2002-2007 dönemi için sabit ve trend içeren test modelinde, Akaike bilgi kriterine göre yapılan testte, Hindistan borsa endeksinin birim kökünün varlığının reddi olmuştur. 1998-2007 dönemleri için bütün birim kök testleri Rus piyasası endeksinde birimkök varlığını reddetmiştir. Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin (KPSS) testlerinde ise Brezilya, Endonezya, Hindistan ve İsrail için durağanlık reddedilememiştir. Varyans oran testinde sonuçları 1998-2007 dönemi için Brezilya, Çek, Hindistan, İsrail, Kore, Meksika ve Türkiye’nin, 2002-2007 dönemi için ise Arjantin hariç bütün ülkelerin zayıf etkinliğine işaret etmişlerdir. Türkiye ve Kore piyasaları için hiç bir test zayıf piyasa etkinliğini reddedememiştir.

                                                                                                   

Anahtar Kelimeler: Etkin piyasa, rassal yürüyüş, birim kök, dizilim, varyans oran.


Tam Metin: PDF