"Arel-Ezgi-Uzdilek" Sistemi ile Türk makam müziği (makamlara dayalı sanat müziği ve halk müziği) icrası arasında uzun süreden beri var olduğu algılanan uyuşmazlık, ses kayıtlarının bilgisayar çözümlemeleri yoluyla, kesinleştirilmiş bulunmaktadır. Bulgular, Türk makam müziği’ne özgü, ancak hazırdaki kuramın yer vermediği çok çeşitte “orta ikili” aralığın, tartışmaya yer bırakmayacak şekilde seslendirildiğini, göstermektedir. Sözkonusu “orta ikili” aralıklar, 2/3, 3/4 ve 4/5 tanini şeklinde açıklanabilmekte olup, Cumhuriyet’in kurulmasının ardından gerçekleştirilen “Musıki İnkılabı”nın kilit isimlerince, “çeyrek-tonlar” olarak vasıflandırılmıştır. Örtüşmezlik, icrada ve eğitimde kullanılan yürürlükteki gayri müsavi 24 perdeli kuramın, makam müziği mirasını Bizans ve Arap Uygarlıkları ile ilişkilendirdiği düşünülen sözkonusu “çeyrek-tonları” kapsamayacak biçimde kurgulanmasından kaynaklanıyor görünmektedir. Bu çalışmada, gayri müsavi 24 perdeli taksimatın çalınan aralıkları tümüyle karşılayamayacağı ortaya konulmakta; ayrıca, Ebced, Kantemir, Osman Dede, Harutin, Hamparsum, Arap Dünyasında tanınan 24-perdeli diziler, Oransay’ın 29 sesli düzeni ve Karadeniz’in 106-ton eşit taksimat içinden çıkardığı 41-perdeli sistem gibi tarihsel ve çağdaş alternatiflerin de, icrada gözlemlenen birçok mikrotonu tatminkar düzeyde yansıtamadığı, bulgulanmaktadır. Bu nedenlerden dolayı, birinci yazar 79-sesli yeni bir düzen geliştirmiş olup, bu düzeni, münhasıran tasarlayıp yaptırdığı bir kanuna uyarlamıştır. 79-sesli düzen, bunu ifade etmekte seçilen mikrotonal bir notasyon ile birlikte, makamların her ahenkte eksiksiz temsil edilmesine ve bütünüyle kavranmasına yönelik süregelen sorunların aşılabilmesinde, bir çözüm olarak savunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Türk makam müziği, mikroton, 79-sesli düzen.