İnsanın çevre koşullarına tepkisi sadece doğal bir tepki değil, aynı zamanda düzenleyici bir eylemdir. Kent de insanın şekil verdiği ve kendi kültürü içinde geliştirdiği bir yapay çevresidir. Bu çalışmada konut bölgelerindeki arazi değerine etki eden kentsel ve mekânsal değişkenlerin neler olduğu ve arazi değerine ne derecede etki ettiğinden yola çıkılarak, şehirlerin yeniden yapılanmasında, tasarım projelerinde, gayrimenkul yatırımlarında daha sağlıklı kararlar verilmesi için bilimsel bir yaklaşım geliştirmek amaçlanmıştır. Bu çerçevede konut bölgelerindeki arazi değerleri değişimini mekânsal boyutta etkileyen etmenlerle ölçümünün yapılmasına yönelik araştırmanın özgünlüğünü yansıtan bir model kurgulanmıştır. Bu çerçevede kurgulanan model bir dünya metropolü özelliği taşıyan İstanbul örnekleminde ele alınmıştır. Bu modelde mevcut ekonomik arazi değerlerinin tespiti, mekânsal kurgunun sayısal olarak yorumlanması (mekân sentaks yöntemi kullanılarak), taşınmaz değerini etkilediği düşünülen kentsel değişkenlerin tespiti, elde edilen verilerin birleştirilmesi ve bir istatistik programı yardımıyla aralarındaki ilişkilerin istatistiksel olarak irdelenmesi ile farklı yöntemler bir arada kurgulanmıştır. Çalışma neticesinde arazi değerlerini bağımlı değişken kabul edip arazi değerlerini etkileyen kentsel etmenleri bağımsız değişken kabul ederek regresyon analizi yapılmıştır. Sonuç olarak modele giren kentsel etmenlerden mekân sentax analizinde elde edilen bütünleşme değerleri, sokakların denize uzaklığı, sokakların merkezi iş alanına uzaklığı, sokakların üniversiteye uzaklığı, sokakların sağlık tesisine uzaklığı ve sokaklardaki yapıların cephe-renk uyumu ölçümünü ifade eden kalite parametrelerinin İstanbul örnekleminde arazi değerlerinin değişiminde etkili olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Arazi değerleri, kentsel yapı, mekân sentaks.