Psiko-sosyal alan olgusunun Anadolu tepe kentlerindeki konut örüntüleri ile ilişkisini sorgularken aslında; tanımlı bir coğrafyanın etkileri altında, insan davranışının mekansal dizime yansımalarını sorgulamaktayız. Yerleşmenin bu anlamda kurucu dinamikleri, etkilerini konut örüntülerine taşımaktadır. Coğrafya ve insan davranışından kaynaklanan hiyerarşinin mekandaki izlerini ortaya koymak amaçlandığında, özellikle kamusal alan ve özel alan arasındaki sınır ve eşik kurgularını ortaya koymak gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Anadolu’daki “tepe kent” morfolojilerini kurucu etkilerin, psiko-sosyal alan olgusu bağlamında konut örüntülerini yönlendirdiğini Uçhisar örneğinde ortaya koymaktır. Tepe kent konutlarının psiko-sosyal alan analizi için kullanılacak belirleyiciler, sınır-eşik ve ortak eylem düğüm noktaları çerçevesinde kaleye bağlı farklı konumlardaki konutlarda karşılaştırmalı olarak araştırılmıştır. Bu karşılaştırmalı çalışma, psiko-sosyal alanın yapısındaki hiyerarşi ve buna bağlı farklı eşiklerin analizi için ve bu çerçevede var olan farklı örüntü dinamiklerini ortaya koymada önemli bir araçtır. Kale ve vadi arasındaki topografyadaki değişim ve buna bağlı parselasyon farklılıkları, tepeye yaklaştıkça parselasyonların büyümesi, eğimli yamaçlarda daralması ve topografyadaki bu farklılıkların yerleşmenin savunma olgusuna ve konutların psiko-sosyal alan görünümlerine etkileri mekan konfigürasyonları üzerinden karşılaştırmalı olarak okunabilmektedir. Öyle ki; Sokak üzerinde sürekli doku oluşturan yamaca yaslı dam konutları, kütlesel davranış sergileyerek kentin savunma davranışına ait ipuçları sergilemektedir. Avlu etrafında parçalı düzenleri ile tepe konutları, çıkmaz sokaklar üzerinde yerleşmiş ve avlu duvarları ile çevrelenmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: Psiko-sosyal alan, konut morfolojisi, mekansal dizim.