Tarihi yapılarda sıkça kullanılan ve hızlı bir şekilde hasara uğrayan ve Osmanlı arşiv belgelerinde 'od taşı' olarak adlandırılan yeşilimsi renkte volkanik tüfler üzerinde bir koruma-onarım (konservasyon) çalışması yapılmıştır. Çalışma yöntemi iki aşamalıdır. Birinci aşamada konuyla ilgili literatür çalışması, ikinci aşamada ise, deneysel çalışmalar yer almaktadır. Deneyler, önceden seçilen tarihi yapıdan alınan taş örnekleri üzerinde yapılmıştır. Bu deneysel çalışmalar üç adımda toplanmaktadır. Bunlar; 1. Özgün taşın bozulma morfolojisinin ve sağlam kısmının özelliklerinin belirlenmesi, 2. Sağlamlaştırıcı-koruyucu kimyasallarla yapılan iyileştirme çalışmaları, 3.Kimyasalların etkinliğinin değerlendirilmesidir. Özgün taşın bozulma morfolojisi ile sağlam karakterinin belirlenmesi için fiziksel, kimyasal, mekanik özellik deneyleri ile mikro yapı analizleri paralel olarak yapılmış, sonuçları karşılaştırılmıştır. Daha sonra aynı örneklere, etil silikat cinsi sağlamlaştırıcı ve silan-siloksan esaslı su itici kimyasallar fırça ve daldırma yöntemi ile uygulanmıştır. Polimerizasyon süresi için 4 hafta bekletilen örneklerde daha önce yapılan benzer deneyler tekrarlanarak sonuçları karşılaştırılmıştır. Son olarak, kimyasalların etkinliğini değerlendirmek için ıslanma-kuruma ve donma-çözülme çevrimleri ile tuz kristallenmelerine dayanıklılık deneyleri yapılmıştır. Sonuçta, yapıdan alınan volkanik tüf örneklerinin riyodasitik-dasitik tüfler olduğu, hava kirliliği ve atmosferik olaylar sonucunda fiziko-kimyasal bir bozulmaya uğradığı belirlenmiştir. Bozulan taşların, silan/siloksan esaslı sağlamlaştırıcı ve su itici kimyasalların uygulanması ile su emme oranlarının % 90 azaldığı, ultrases hızlarının da yaklaşık % 30 arttığı bulunmuştur. Ayrıca, kimyasal sürülen örneklerin, yapılan üç farklı eskitme deneylerinden kimyasal sürülmeyen örneklere göre daha az etkilendikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Volkanik tüf, bozulma morfolojisi, konservasyon çalışması, su iticiler.