Bu çalışmada, elektrokoagülasyon (EK) prosesinden kaynaklanan arıtma çamurlarının tekstil son işlemleri boya banyolarında yaygın olarak kullanılan reaktif boyarmaddelerin adsorpsiyon yöntemi ile gideriminde adsorban olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Elektrolit olarak 1500 mg/L NaCl kullanılarak, 22.5 mA/cm² akım yoğunluğunda EK uygulamaları yürütülmüş ve 10 ile 90 dakika arasında değişen sürelerde elektrokoagülatörden alınan çamurların adsorban olarak kullanılabilirliği çelik ve alüminyum elektrodların kullanılması durumları için ayrı ayrı incelenmiştir. Çalışma kapsamında adsorpsiyon özellikleri incelenen Reactive Black 5, Crimson HEXL ve Yellow HE4R reaktif boyar maddeleri, çelik elektrodların kullanıldığı elektrokoagülasyon uygulamalarında üretilen arıtma çamurları ile %90’ın üzerinde verimlerle giderilmişlerdir. EK prosesi ile üretilen Fe(OH)₃ çamurunun proseste gerçekleşen oksidasyon redüksiyon reaksiyonları çerçevesinde yüzeyinin modifiye olup olmadığının araştırılması ve karşılaştırma yapmak amacı ile FeCl₃ kullanılarak gerçekleştirilen koagülasyon ve bu prosesle oluşturulan taze Fe(OH)₃ floklarının kullanımıyla yürütülen adsorpsiyon deneylerinde elde edilen giderim verimleri ise Reactive Black 5 için %2-14, Crimson HEXL için %10-12, Yellow HE4R için ise %13-18 olarak bulunmuştur. Elde edilen bu sonuçlar ışığında EK uygulaması esnasında taze oluşturulan Fe(OH)₃ floklarının yüzeylerinin modifiye olduğu söylenebilmektedir. Alüminyum elektrodların kullanılması durumunda ise Reactive Black 5 boyar maddesi için ancak 5 g/L gibi çok yüksek absorban dozajında %63 gibi bir giderme verimi elde edilebilmiştir. Crimson HEXL ve Yellow HE4R için ise 1 g/L adsorban dozajında %95’in üzerinde boyar madde gideriminin olduğu tespit edilmiştir. Alüminyum elektrodlar kullanıldığı EK prosesi ile oluşturulan Al(OH)₃ çamurunun adsorbsiyon kapasitesinin çelik elektrotlar ile oluşturulan Fe(OH)₃ çamuruna göre çok daha düşük olduğu elde edilen sonuçlar ışığında söylenebilmektedir.

 

Anahtar Kelimeler: Adsorpsiyon, alüminyum elektrodlar, çelik elektrodlar, elektrokoagülasyon, reaktif boyar madde, tekstil endüstrisi.