Apostolos Konstas'ın Nazariyat Kitabı'na ilişkin bir inceleme
Özet
Bu çalışmanın amacı Osmanlı-Türk musikisine, merhum Şinasi Tekin’in kütüphanesinde bulunan el yazmasının çevirisi ve yorumunu kazandırmaya çalışmaktır. Kitabın yazarı bir Osmanlı Rum vatandaşı olan Sakızlı Apostolos Konstas’tır (1770?**-1840). Besteci, tambur ve ses icracısı olan, Osmanlı musikisini iyi bilen Konstas, eserinin incelediğimiz nüshasını yaklaşık 1790-1800 yılları arasında yazmıştır. Bahsedilen dönem kilise musikisi için ayrıca önem taşımaktadır. 1814 senesinde nota yazım sisteminde bir reform oluşturulmuş ve o zamana kadar kullanılan 400’e yakın işaretin sayısı reformu oluşturan üç kişi tarafından 20’ye indirilmiştir. Bu olay müzik dünyasında itirazlara yol açmış, Konstas da itiraz edenler arasında yer almış ve 1820’ye kadar nazariyat kitabının çeşitli nüshalarını yazmaya devam etmiştir. Konstas’ın nazariyat kitabı Rum kilise musikisini eski metoda göre anlatan bir nazariyat kitabıdır. Kendisi eski sistemin işaretlerini kullanarak, basitleştirmeye çalışmıştır. Yeni metodu bilen birinin bu nazariyat kitabını belli bir yere kadar kendi kendisine okuyabilmesi de kitabın başarısını göstermektedir. Kitabın Karamanlıca Türkçesinde yazılmış olması (Yunan harfleriyle Osmanlı dili) kilise musiki terimlerini Osmanlı musiki terimleriyle karşılaştırması ve Osmanlı terimleriyle kilise musiki nazariyatını anlatması ona değer kazandıran önemli unsurlardır. Bu tez çalışmasında eser yazıldığı dilden olduğu gibi Türkçe’ye ve nota örnekleri de bugünkü Türk musikisi notasyon sistemine çevrilmiş ve bu çeviriler yorumlanmıştır. Sonuç olarak, bu çalışmada Osmanlı-Türk musiki nazariyatını Rum kilise musikisi terimleriyle anlatmanın mümkün olduğu ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: İhos, makam, işaret, birleşim, sağ ve nim perdeler.
Tam Metin: PDF