İTÜDERGİSİ/b, Cilt 6, Sayı 1 (2009)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Türk müziğinin popülerleşme sürecinde film müzikleri ve Sadettin Kaynak

Sinem ÖZDEMİR, Şehvar BEŞİROĞLU

Özet


Sadettin Kaynak, Türk müziğinin en sancılı dönemi Osmanlı’nın son ve Cumhuriyetin ilk çeyreğinde müzik eğitimi, icrası ve bestelerindeki müzik anlayışı, gerek melodik yapıya ve forma, gerekse söz yapısına ve ritmik yapıya getirdiği serbestlik, melodik yapıda halk müziğinden faydalanması, söz unsuru ile yarışan bir saz anlayışı, “fantezi” adlı yeni formu ile geleneğin popüler tarza dönüşmesinde Türk müziğinin en önemli bestekarlarındandır. O’nun film müziği besteciliği bu dönüşümü sağlayan en büyük etkenlerdendir. Cumhuriyet politikaları doğrultusunda geleneksel müziği unutturmak amaçlı başlatılan yasaklama süreci, halkın radyolarda Arap müziği yayınlarını aramaya başlamasına, ardından II. Dünya Savaşı ile kapanan Avrupa pazarlarının yerini Mısır filmlerinin almasına sebep olmuştur. 1938’de filmlerin şarkılarının Arapça söylenmesi yasaklanınca; şarkılar konularına göre yazılan yeni şarkılarla ya da üzerlerine Türkçe sözler yazılarak seslendirilmeye başlanmıştır. Böylelikle “Adaptasyon” adı verilen şarkı türü ortaya çıkmıştır. Bu anlayışın en önemli ismi de Sadettin Kaynak olmuştur. Kaynak, tespit edilen 669 eserinin 218 tanesini, 61 film için bestelemiştir. Bu besteler dönemin ses sanatçıları tarafından plaklara da okunmuş, eğlence mekanları icralarının da vazgeçilmezi olmuştur. Tüm bu unsurlar Türk müziğinin halka ulaşıp popülerleşmesini sağlamıştır. Bu çalışmanın amacı, gerek tümdengelim yöntemiyle yaşadığı dönemin genel özelliklerinden Sadettin Kaynak’a, gerekse tümevarım yöntemiyle Sadettin Kaynak’ın sosyal, müzikal kimliklerinden yaşanılan döneme ulaşılarak, O’nun film müziği besteciliği paralelinde Türk müziğinin popülerleşmesini incelemektir. Tarihsel araştırma, gazete / süreli yayın taraması ve müzikal analiz yöntemlerinin kullanıldığı çalışmada bu yöntemler popüler kültür / kitle kültürü teorileri bağlamında değerlendirilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler: Türk müziği, Sadettin Kaynak, film müziği, popülerleşme.


Tam Metin: PDF