Anadolu’daki ilk devir camilerini oluşturan 12. yüzyıl camilerinin genel olarak üç ana şema üzerinde inşa edildiği söylenebilir. Şemalardan ilki örneklerini Karahanlı ve Gazneli camilerinde gördüğümüz, harimi enine sahınlardan oluşan ve ortasında mihrap önü birimi yer alan tiptir, ikincisi Büyük Selçuklu camilerinde gördüğümüz, harimi mihrap önü birimi ile önünde eyvandan oluşan ve harimin kuzeyinde avlusu bulunan tiptir. Üçüncüsü ise Kufe tipi camilerdir. Ancak bu üç şema da Anadolu’ya geldiğinde değişikliğe uğrayarak, harim ile avlu bir duvarla birbirinden ayrılmış, ilk tipte görülen yapılarda, mihrap önü birimi giderek büyüyerek harime hâkim olmuş ve harimin önüne avlu eklenmiş, ikinci tipte, avlu ve eyvan harime dahil edilmiş, orta sahnın ortasında avluya tekabül eden bir ışıklık ile eyvanı hatırlatacak birimler yer almıştır. Yapıların cepheleri ise kuzey cephelerinde yer alan taç kapılar hariç, genellikle düz duvar niteliğindedir. Yapılarda yer alan mimari elemanlardan, harimde en önemli eleman mihrap, cephelerde ise taç kapılardır.

Anahtar Kelimeler: Cami, Anadolu Türk mimarisi, 12. yüzyıl.