Kentleşme, demografik, sosyo-kültürel, ekonomik ve idarî boyutları olan karmaşık bir kavramdır. Ancak ülkemizde kentleşme konusunda tek tanım nüfus kriterine dayanmakta, idarî bölünmelerde ise il, ilçe, bucak ve köy kavramları esas alınmaktadır. Son yıllarda Türkiye’de illerin sayısında hızlı bir artış görülmüş, pek çok ilçe il olma talebiyle ilgili idarelere başvurmuştur. Belirli bir nüfus büyüklüğüne ulaşan ilçelerin bu talepleri ise hem politikacılar üzerinde bir baskı unsuru oluşturmakta hem de sağlıklı bir kentleşmenin oluşmasını engellemektedir. Bu problemden yola çıkarak, bu araştırma kapsamında Türkiye’deki tüm ilçelerin 1990 ve 2000li yıllara ait sayısal göstergeler çerçevesinde kentleşme dereceleri ölçülmüştür. Araştırmanın teorik bölümlerinde kentleşmenin kavramsal boyutu, dünyada ve ülkemizde kentleşme konusunda yapılan çalışmalar ve benimsenen politikalar incelenmiştir. Bu bilgilerin değerlendirilmesi ve elde edilebilen sayısal verilerin kore-lasyon, regresyon ve kümeleme analizi gibi çok değişkenli analiz yöntemleriyle ölçülmesi sonucunda tüm ilçelerin kentleşme dereceleri belirlenerek gelişme potansiyeli yüksek ilçeler, gerileme eğiliminde olan ilçeler,  sonradan il yapılan ve il olma talebinde bulunan ilçelerin durumları değerlendirilmiştir. İstatistiksel analiz sonuçlarına göre ülkemizde kentleşmenin gelişmiş ülkelerden farklı olarak, daha çok sanayi sektörüne bağlı olduğu, hizmetler sektörünün ve birtakım sosyo-kültürel göstergelerin hala kentleşmeyi ifade etmekten uzak olduğu, kentleşme düzeyi yüksek ilçelerin genelde büyükşehirlerin hinterlandında yer aldığı ve il yapılmalarının ülke ekonomisi açısından oldukça maliyetli irrasyonel bir karar olacağı, sadece nüfus kriterine bağlı olarak kentleri tanımlamanın gerçekçi olmadığı, bu konuda ekonomik, demografik ve idarî kriterlerin kombinasyonundan oluşacak standartlar belirlemenin gerekli olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kentleşme, kentsel kriterler, kentleşme derecesi, il, ilçe.