İTÜDERGİSİ/a, Cilt 8, Sayı 2 (2009)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Kent siluetlerine ilişkin tasarım niteliklerinin, entropi yaklaşımı ile değerlendirilmesi

Seda H. BOSTANCI, Mehmet OCAKÇI

Özet


Kent siluetleri, kentsel çevrenin, akılda kalıcı görsel etkisinin yaratılması için referanslar sunmaktadır. Kentlerin, doğal ya da planlanmış biçimlerini oluşturan tasarım nitelikleri bulunmaktadır. Çeşitlilik, belirginlik, uyum, anlam gibi kavramlar tasarım niteliklerini oluşturmaktadır. Bu tasarım nitelikleri, görsel çevrede analiz edilebilen estetik değerlendirme ölçütlerinin toplam etkileri ile incelenmektedir. Araştırmanın amacı, tarihi kentlerin kimlik özelliklerini yansıtan siluetleri arasında, çeşitliliğe bağlı tasarım değer ilişkisini sorgulamaktır. Bu amaç doğrultusunda dengeli çeşitlilik ilişkisini tanımlayan özelliklerin, ölçülebilir hale getirilmesi gerekmektedir. Çeşitlilik ilişkisini tanımlayan estetik değerlendirme ölçütlerinin, sayısal olarak entropi yaklaşımı ile ölçülebileceği bir yöntem geliştirilmiştir. Entropi, ilk olarak termodinamik kanunları içinde, ikinci olarak enformasyon kuramı içinde tanımlanmış olup, kavram bu araştırmada, enformasyon kuramı içindeki anlamıyla, kullanılmaktadır. İkinci tanımında entropi, bir mesajın iletilmesindeki enformasyon miktarının ölçümüdür. Estetik değerlendirme ölçütleri, kent siluetlerinin, görsel kodları olarak değerlendirilmektedir. Böylece, tasarım niteliklerinin, görsel iletişim gücüne bağlı enformasyon değerleri, elde edilmektedir. Tasarım nitelikleri arasındaki ilişkiler, görsel çevrenin çeşitlilik özelliğine bağlı olarak incelenmektedir. Dengeli bir ilişki içinde çeşitlilik etkisi yaratan estetik değerlendirme ölçütleri, kentsel çevrede görsel açıdan zenginlik yaratmaktadır. Bu araştırmada, tarihi kentlerin kimlik özelliklerini yansıtan ve görsel niteliklerinin birbirleri ile karşılaştırılabileceği on siluet üzerinden uygulama yapılmıştır. Entropi yönteminin uygulandığı örneklerde, tasarım ilişkisi açısından sayısal bir yakınlık saptanmıştır. Bu sonuç, kentsel kimliği yansıtan tarihi siluetler arasında, çeşitlilik açısından sayısal olarak ifade edilebilen tasarım değer ilişkisini göstermektedir.

 

Anahtar Kelimeler: Kent siluetleri, entropi, tasarım nitelikleri, çeşitlilik.


Tam Metin: PDF