Sömürgecilik (kolonyalizm), bir ülkenin veya bölgenin siyasi kontrolünün başka bir devlete bağlı olması durumudur. Avrupa ülkelerinin farklı kıtalardaki topraklar üzerinde hakimiyet kurma girişimleri olarak tanımlanabilir. Sömürgecilik Batı çıkarları için dünyanın zorbaca sömürülmesi olarak da görülebilir. Ancak giderek kaba zorbalık yerini daha incelikli ve insani değerler kılıfı ile açıklanan bir yönetim biçimine bırakmıştır. Bu çalışmada bir taraftan 1878-1960 yılları arasında Kıbrıs’ta yaşanmış olan İngiliz sömürge dönemi ve diğer taraftan 1974-2008 yılları arasında adanın kuzeyinde yaşanan sömürge sonrası dönem, kent ve mimarlık alanlarında etkili olan yasal düzenleme ve uygulamalar açısından incelenmiş, sorunlar ve sebepleri saptanmaya çalışılmıştır. Sömürge ve sömürge sonrası süreçler karşılaştırılarak süreklilik, değişim, dönüşüm ve kopmalar vurgulanmıştır. Adada 19. yüzyıl sonlarında yoğun olarak deneyimlenmeye başlanan ve sömürge dönemiyle çakışan modernleşme süreci de doğal olarak konu kapsamı içindedir. Sömürge sonrası dönem olarak ele alınan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kent planlama ve mimarlık uygulamalarını şekillendiren yasal düzenlemelere ilişkin yetersizlik ve yanlışlıklar, doğal çevreye ve adanın mimari mirası olan tarihi kent dokularına zarar verilmesine sebep olmaktadır. Yaşanmakta olan siyasal belirsizlikler nedeni ile uzun vadeli planlama yapılamaması, “ülkesel fiziki plan” bulunmaması, sömürge sonrası devletin yeniden yapılanma ve finans sorunları, yerel ve merkezi yönetimler arasındaki koordinasyon problemleri, sömürge döneminden beri kullanılan birçok yasanın gerekli düzeyde revize edilmemesinden kaynaklanan yasal boşluklar günümüz kent ve mimarlığını olumsuz bir şekilde etkileyen başlıca nedenleri oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Sömürge-sonrası araştırmaları, İngiliz Sömürgeciliği, kent planlama ve mimarlık, Kuzey Kıbrıs’ta kent planlama ve mimarlık.