İnsanların barınma, güvenlik, konfor, sosyalleşme, kendini ifade etme ve estetik ihtiyaçlarını karşılayan konut, heterojen yapısını oluşturan özellikleri itibariyle, farklı disiplinler tarafından sıklıkla incelenmektedir. Konutun ekonomik boyutunu araştıran çalışmalar, genellikle konut fiyatlarını etkileyen faktörleri hedonik fiyat modeli ile açıklamaya; konutun estetik boyutunu araştıran mekânsal estetik odaklı çalışmalar ise konutun kendisinin ve çevresinin estetik özelliklerinin, kişinin algısı ve davranışlarını nasıl etkilediğini ölçmeye çalışmıştır. Her iki literatür de konutu kendi alanlarında incelemiş, mekânsal estetik ve konut fiyatları arasındaki ilişkiyi ihmal etmiştir. Bu çalışma konut ile ilişkili olan iki ayrı literatürü bir araya getirerek, çevre estetiğinin konut fiyatları üzerindeki etkisini, hedonik fiyat yöntemi ile ölçmeye çalışmaktadır. İzmir ili Karşıyaka ilçesinde seçilen bir bölgeden, 18 emlâk komisyoncusu ile anketler yapılmış ve 48 kiralanmış, 52 satın alınmış konut hakkında veri (fiyatı, yaşı, büyüklüğü sahip olduğu donatılar gibi) toplanmıştır. Bilgileri elde edilen konutların cephe ve çevrelerinin fotoğrafları çekilmiş ve bu fotoğraflar 101 lise öğrencisi tarafından mekânsal estetik ölçütleri (cephesinin ve çevresinin uyum veya karmaşıklık düzeyi gibi) açılarından değerlendirilmiştir. Emlâk komisyoncusu ve öğrenci anketlerinden elde edilen veriler, hedonik fiyatlandırma yöntemi ile analiz edilmiştir. Model, kiralanmış ve satın alınmış konutlar için ayrı ayrı uygulanmıştır. Sonuçlar, mekânsal estetik ölçütlerinden ‘konuta sahip olma isteğinin’ satın alma fiyatını; konutun çevresinin ‘karmaşık’ ve ‘bakımlı’ olma durumunun ise kiralanma fiyatını etkilediğini göstermiştir. Bu çalışma, konut ile ilgili iki farklı literatürü birleştirerek kentsel tasarım disiplini, iktisat bilimi, gayrimenkul ve emlâk sektörleri için veri teşkil etmesi ve fiziksel çevre faktörlerinin ekonomik değerlerini tartışmaya açması bakımından önemli olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Çevre estetiği, konut fiyatları, hedonik fiyat yöntemi.