Günümüz metropollerinde, konut kullanıcılarının demografik özellikleri hızla değişmekte; özellikle son birkaç on yıldır küreselleşme, iletişim teknolojilerinin gündelik hayatın içine dahil olması ve bireylerin kırsal kesimdekinden çok farklı dinamiklere ayak uydurmak zorunda kalmaları ile çekirdek ailelere alternatif hanehalklarının, nüfus içindeki oranı artmakta ve yeni ‘yaşam biçimleri’ ortaya çıkmaktadır. Hemen her coğrafyada hanehalkları çeşitlenmekle birlikte, farklı coğrafyalarda çeşitlenen hanehalklarının ortak birtakım ihtiyaç ve beklentilerinin yanında o ‘yer’e ait dinamiklerden, oranın barınma kültüründen kaynaklanan özgün ihtiyaç ve beklentilerinin de olabileceği düşünülmektedir. Çekirdek aileye alternatif küçük hanehalklarının (yalnız yaşayanlar, tek ebeveynli aileler, çift gelirli çocuksuz aileler ve evi paylaşan arkadaşlar vb.) mekan kullanımına farklı dinamikler getirdiği ve bu dinamiklerin mevcut mekansal örgütlenmenin sorgulanmasına araç olma potansiyeli taşıdığı varsayımından hareketle bu çalışma, metropol (İstanbul), semt ve konut ölçeklerinde alternatif hanehalklarının yapılı çevre ile etkileşimlerini; farklılaşan ilişkilerini, aktivitelerini ve yer tanımlarını anlamaya yönelik olarak kurgulanmıştır. Bu sorunsallar önerilen bağlamsal çerçeveden yola çıkılarak aidiyet, mahremiyet, esneklik, geçirgenlik ve geçicilik kavramları üzerinden sorgulanmıştır. Araştırmanın bulguları, hanehalkı türünün, bireyin yapılı çevre ile etkileşiminde önemli bir belirleyici olduğunu ortaya koymakta; metropol şartlarında çekirdek aileye alternatif hanehalklarının çevresel desteğe ve farklılaşan ihtiyaçlarına cevap verecek yeni konut ve yaşam çevrelerine ihtiyaç duydukları varsayımını doğrulamaktadır. Çalışma aynı zamanda, alternatif hanehalklarına yönelik yeni konut ve yaşam çevrelerinin tasarımına katkı sağlayacak bazı ipuçları ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: Küçük hanehalkları, insan-yapılı çevre etkileşimi.